در این گزارش ویدئویی، مجموعهای از مهمترین مطالب منتشرشده در رسانهها و اندیشکدههای بینالمللی طی ۲۴ ساعت منتهی به شامگاه پنجشنبه هفدهم ژوئیه ۲۰۲۵ (۲۶ تیر ۱۴۰۴) گردآوری شده است. نسخه کاملتر این مرور را میتوانید در متن تفصیلی زیر دنبال کنید.
نیویورک تایمز: اسرائیل و ایران عصر جدیدی از جنگ روانی را آغاز کردند
نیویورک تایمز در گزارش نوشت که در جنگ اخیر میان ایران و اسرائیل، هر دو کشور از ابزارهای نوین فناوری بهویژه هوش مصنوعی و شبکههای اجتماعی برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی استفاده کردند. ایران پیامهایی به زبان عبری به تلفنهای همراه اسرائیلی فرستاد و هشدار داد پناهگاهها امن نیستند. در مقابل، حسابهایی وابسته به اسرائیل با استفاده از راویان مجازی زن، پیامهایی به زبان فارسی منتشر کردند. تصاویر و ویدیوهای ساختگی، از جمله ویدیویی که قاآنی فرمانده قدس سپاه پاسداران را مامور موساد معرفی میکرد یا ویدیویی که مدعی انفجار در زندان اوین بود، در همان لحظات ابتدایی حملات، در فضای مجازی منتشر شدند و میلیونها بازدید داشتند.
این دو کشور الگوی روسیه را در عملیات روانی دنبال کردند، با این تفاوت که ابزارهای تولید محتوای هوشمند امروزی دقت و تأثیرگذاری این تبلیغات را بیشتر کرده است. تصاویر جعلی از رهبران دو کشور، لاشه هواپیماهای ساختگی، یا ویدیوهایی مانند تخریب فرودگاه بنگوریون و حتی ادعای اسارت یک خلبان زن، بخشی از این جنگ روانی بودند که با هدف تضعیف روحیه و تحریک افکار عمومی منتشر شدند. حتی پس از اعلام آتشبس، این عملیات ادامه یافت و حسابهایی که خود را به نهادهای اطلاعاتی منتسب میکردند، با وعدههایی چون کمک مالی و درمانی، مخاطبان ایرانی را هدف قرار دادند و به محتوای پرطرفدار در شبکههای اجتماعی واکنش نشان میدادند.
فایننشالتایمز: جناحهای رقیب ایران پس از جنگ اسرائیل، یکدیگر را متهم میکنند
فایننشالتایمز نوشت: پس از پایان جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل، شکافهای سیاسی میان اصولگرایان و اصلاحطلبان بالا گرفته است. عملکرد نظامی اسرائیل و آمریکا که به کشتهشدن فرماندهان ارشد و تخریب زیرساختهای هستهای ایران منجر شد، بستر حملات لفظی و سیاسی میان جناحهای داخلی را فراهم کرده است. اصولگرایان با حمله به مسعود پزشکیان، رئیسجمهور اصلاحطلب، او را متهم کردهاند که با پیشنهاد مذاکره با آمریکا، چهرهای «نرم» از دشمن نشان داده است. او هفته گذشته در گفتوگویی با یک مجری محافظهکار آمریکایی، تلاش کرد شعار «مرگ بر آمریکا» را بیاهمیت جلوه دهد، موضوعی که خشم اصولگرایان را برانگیخت. برخی نمایندگان تندرو مجلس به او هشدار دادند که ممکن است مسیر پارلمان تغییر کند؛ هشداری که برخی آن را تهدیدی به استیضاح تعبیر کردهاند.
در میانه تنشهای داخلی پس از جنگ، مقامهای ارشد دیپلماسی ایران همچنان بر موضع پیشین خود پافشاری میکنند؛ اینکه جمهوری اسلامی در هیچ توافق جدیدی از حق غنیسازی اورانیوم در داخل کشور عقبنشینی نخواهد کرد؛ موضعی که یکی از اصلیترین چالشها در مذاکرات با آمریکاست. با این حال، تصمیمگیری نهایی درباره راهبرد ایران در دوران پس از جنگ همچنان در اختیار رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی است. آیتالله خامنهای در سخنانی خواستار پیشبرد همزمان «دیپلماسی و قدرت نظامی» شد؛ عبارتی که از نگاه برخی ناظران میتواند نشانهای از آمادگی او برای ازسرگیری مذاکرات باشد. با اینحال او همچنان لحن تندی علیه آمریکا و اسرائیل داشت و از قوه قضائیه خواست از طریق دادگاههای بینالمللی پیگیر حمله به ایران باشد.
در این میان، اصلاحطلبان تلاش دارند نه فقط در سیاست خارجی که در ساختار داخلی نیز تغییراتی ایجاد کنند. حدود ۲۰۰ اقتصاددان و مقام پیشین دولتهای اصلاحطلب، با انتشار بیانیهای خواستار «تغییر در الگوی حکمرانی» شدهاند. آنها از دولت پزشکیان خواستهاند با غرب وارد مذاکره شود، سیاستهای اقتصادی را بازنگری کند و با فساد مبارزه کند تا اعتماد عمومی احیا شود.
برکینگ دیفنس: اگر ایران تنگه هرمز را ببندد، اینها موشکهای بالستیکی هستند که از آنها استفاده خواهد کرد
برکینگ دیفنس میگوید در صورت مسدود شدن تنگه هرمز توسط ایران، یکی از مهمترین ابزارهای نظامی مورد استفاده تهران موشکهای بالستیک ضدکشتی خواهد بود. این رسانه در ادامه نوشت: با وجود آتشبس فعلی میان ایران و اسرائیل و واکنش محدود آمریکا به حمله ایران به پایگاه هوایی «العدید»، ناظران بعید میدانند که تنش در منطقه بهزودی پایان یابد. تنگه هرمز که در باریکترین بخش تنها ۴۰ کیلومتر عرض دارد و حدود ۲۰ درصد نفت جهان از آن عبور میکند، بهعنوان نقطهای حساس مطرح است. گزارشها حاکی است که مجلس ایران از بستن تنگه حمایت کرده و مقدمات مینگذاری آن آغاز شده است. ایران همچنین ناوگانی از قایقهای تندرو، پهپادهای انتحاری و موشکهای کروز ضدکشتی دارد، اما خطرناکترین ابزار آن، موشکهای بالستیک ضدکشتی است.
ایران طی سالهای اخیر چهار مدل از این موشکها را معرفی کرده است: «خلیج فارس»، «هرمز ۱ و ۲» و «ذوالفقار بصیر». موشک خلیج فارس با برد ۳۰۰ کیلومتر در سال ۲۰۱۰ رونمایی شد و گفته میشود از مادون قرمز برای هدفیابی استفاده میکند. موشکهای هرمز نیز از ردیاب یا گیرنده غیرفعال برای ردیابی امواج راداری کشتیها بهره میبرند. موشک ذوالفقار بصیر که در سال ۲۰۲۰ معرفی شد بردی حدود ۷۰۰ کیلومتر دارد و توانایی تهدید کشتیها در اقیانوس هند را هم دارد. این موشکها همگی سوخت جامد دارند و از پرتابگرهای زمینی متحرک شلیک میشوند.
ایران هم میتواند با ترکیب موشکهای بالستیک، پهپادهای شناسایی، قایقهای تندرو و دادههای ماهوارهای، تهدید جدی علیه کشتیهای تجاری ایجاد کند. حفاظت از کشتیها در برابر این موشکها بسیار پرهزینه است.موقعیت جغرافیایی ایران و برد بالای برخی موشکهایش باعث میشود کل خلیج فارس و حتی بخشهایی از اقیانوس هند در معرض تهدید باشد. حتی اگر سامانههای پدافندی مستقر شوند، ظرفیت تولید و جایگزینی موشکهای دفاعی محدود است و هزینه اقتصادی اختلال در عبور و مرور نفتکشها میتواند در سطح جهانی محسوس باشد. واقعیت این است که ایران برای ایجاد بحران، لزوما نیازی به وارد کردن خسارت مستقیم ندارد. تهدید به بستن تنگه هرمز بهتنهایی میتواند گزینههای آمریکا و متحدانش را محدود کند و تبعات اقتصادی جهانی در پی داشته باشد.
تلگراف: تنها یک سایت هستهای ایران در حملات هوایی آمریکا نابود شد
تلگراف در گزارشی نوشت: مقامهای اطلاعاتی آمریکا میگویند از میان سه سایت هستهای ایران که ماه گذشته هدف حمله هوایی قرار گرفتند، تنها فردو بهطور جدی تخریب شده است. آنها معتقدند این حمله، توان غنیسازی در فردو را دستکم دو سال عقب انداخته است. ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا با گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی همراستا است؛ آژانس ماه گذشته گفته بود که ساختارهای زیرزمینی و سانتریفیوژهای فردو آسیب قابلتوجهی دیدهاند.
اما تاسیسات نطنز و اصفهان، آسیب کمتری دیدهاند و بر اساس این گزارش ایران میتواند ظرف چند ماه فعالیتهای غنیسازی را در این مراکز از سر بگیرد. گزارشها میگوید که برخی بخشها در این دو مرکز در عمقی بیشتر از برد بمبهای سنگرشکن آمریکا قرار دارند. مقامات آمریکایی گفتهاند ایران از سال ۲۰۲۳ حفر تونلهای عمیق در نطنز را آغاز کرده بود.
با وجود این ارزیابیها کاخ سفید همچنان تاکید دارد که عملیات موسوم به «چکش نیمهشب» توان هستهای ایران را «کاملا نابود کرده است» و سخنگوی پنتاگون رسانهها را به انتشار «اخبار جعلی» متهم کرده است.
برخی مقامات آمریکایی گفتهاند که ترامپ حمله به شش سایت هستهای ایران را کنار گذاشت تا از ورود به جنگی طولانیمدت جلوگیری کند. با این حال رئیسجمهور آمریکا گفته اگر ایران فعالیتهای هستهایاش را از سر بگیرد برای حمله دوباره «کاملا آماده» است.
در این میان تهران از آمادگی برای بازگشت به مذاکرات خبر داده، اما تاکید کرده «عجلهای برای مذاکرات شتابزده ندارد».